Ашық сабақ - Орта ғасырлардағы Түркия.
Сабақтың тақырыбы: Орта ғасырлардағы Түркия.
Сабақтың мақсаты:
- Түркілердің Кіші Азияда қуатты мемлекет құруы туралы оқушыларға мағлұмат беру.
- Оқушының ой- өрісін, ойлау қабілетін дамыту.
- Осман империясы, түрік мәдениеті туралы айта отырып, еңбекті бағалауға, қоғамды түсіне білуге тәрбиелеу.
Көрнекілік: үлестірмелі карточка, карта, суреттер, интерактивті тақта
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ. Сабаққа кіріспе, оқушыларды сабақтың мақсаттарымен,
талаптарымен таныстыру.
ІІІ. «Аптаның 7 күні» ойын сабағы.
Құрметті ұстаздар, оқушылар!
Бүгінгі 7 «А» сыныбында өткелі отырған «Аптаның 7 күні» атты ойын сабағына қош келдіңіздер. Үндістандағы феодалдық қатынастар туралы үй берілген сабағымызды ойын түрінде өткіземіз.
І күн. Дүйсенбі. «Базарға бару күні».
Базарға бару үшін ақша керек. Сіздер мен қойған сұрақтарға дұрыс жауап беріп, қолымдағы белгілерді алу арқылы өздеріңізге ұпай жинайсыздар, тек дүйсенбі күні ғана емес, басқа күндері де өздеріңізге ақша жинайсыздар. (сұрақ- жауап)
- Үндістандағы Гупта мемлекеті қашан құрылды?
- Әлеуметтік каста дегеніміз не? Олардың түрлері.
- Феодалдық жер иеліктің қанша түрі бар?
ІІ күн. Сейсенбі. «Сөзжұмбақпен жұмыс күні»
|
|
|
|
|
|
Ү |
Н |
Д |
І |
|
||||
|
|
|
|
Ч |
А |
Н |
Д |
Р |
А |
Г |
У |
П |
Т |
А |
|
|
|
|
|
|
Д |
Е |
Л |
И |
|
||||
|
|
|
|
Ә |
М |
І |
Р |
|
Т |
Е |
М |
І |
Р |
|
|
|
|
М |
А |
Й |
С |
У |
Р |
|
|||||
|
|
|
Г |
У |
П |
Т |
А |
|
||||||
|
|
|
К |
Е |
С |
А |
П |
А |
Т |
Т |
Ы |
Л |
А |
Р |
|
К |
Е |
Р |
У |
Е |
Н |
|
|||||||
- Үндістан жеріндегі өзен.
- ІV- V ғ.ғ. Магадхи жерінде құрылған ең ірі империя.
- 1206 жылы Кутб- уд- дин Айбек қай қаланы Үндістанның астанасы етті?
- 1398 жылы 120 мың қолмен Дели сұлтандығына шабуыл жасаған кім?
- Қолөнершілер піл сүйегінен қымбат бұйымдар жасаған жер.
- IV – V ғ.ғ. Магадхи жерінде құрылған ең ірі империя
- Кастаға кірмеген қоғамның ең бір қорғансыз бөлігі
- Үндістанда дамыған сауда түрі.
ІІІ күн. Сәрсенбі. «Ақыл- ойға шабуыл күні» Хронологиялық кесте (карточкамен)
1) 320–340 ж.ж.– Гупта әулетінің билігі Чандрагуптаның қолына тиеді.
1526 ж.– Әмір Темірдің немересі Бабыр Ауғанстан арқылы Үндістанға шабуыл жасап, Дели қаласын бағындырды.
VII ғ. аяғы – Үндістан мен Ауғанстанды арабтар жаулап алып, ислам дінін енгізді.
2) 340–380 ж.ж.– Самдрагупта тұсында Гупта мемлекеті күшейді.
VII–ХVI ғ.ғ.– Араб саудагерлерімен бірге теңізшілер, Еуропа саудагерлері теңіз, мұхит арқылы Үндістанмен сауда жасап, көп пайда тапты.
1221 ж.– Шыңғысхан Пенджабты талқандайды.
3) VI ғасырдың аяғы– Гупта мемлекеті құлады.
606–647 ж.ж.– Харши билік басына келіп, ірі мемлекет құрды.
1206 ж.– Кутб- уд- дин- Айбек Солтүстік Үндістанда Дели қаласын астана етіп, жаңа мемлекет құрды.
Сергіту сәті.
ІV күн. Бейсенбі. Жаңа сабақ «Таным күні»
- Түркілердің Кіші Азияға келуі, Осман империясының құрылуы.
ХІ ғасырдың аяғында Кіші Азияда Қуатты мемлекет Түрік- Осман империясы құрыла бастады.
1299 жылыжелтоқсанда монғол шапқыншылығынан ыдыраған салжұқ мемлекетінің орнына Осман мемлекеті келді. Негізін 1220 жылы Осман сұлтан қалаған еді.ХІV- ХVІІғ. Іж. Осман түріктері ұлы империя құрды.
- Осман империясының құрылымы.
Орта ғасырдағы әскери- феодалдық құрылымдағы мемлекет.
Империя уәлаяттарға (облыстарға) бөлінді. Бейлер басқарды.
І Сулейман кезінде 21 уәлаятка бөлінді. Уәлаят санжактарға бөлінді.
Сот жүйесі- сот жұмысын мұсылман қазы (кадилар) жүргізді. Жоғарғы сот уәзірдің қолында.
Шейх- ульислам- діни бағыттағы сот істерін жүргізуші.
Әлеуметтік топ: 1. Рухани феодалдар. 2. Әскери феодал. 3. Көпестер мен қала тұрғындары. 4. Шаруалар.
- Түрік мәдениеті.
ХІІІ ғ.- жазба әдебиеттердің алғашқы үлгілері п.б.
Түрік эпостық дастандары- “Оғызнама”, “Китаб Дәдәм Коркуд”, “Көрұғлы”
ХV- XVII ғ.ғ. Сәулет өнеріне ерекше көңіл бөлді.
ХV- XVII ғ.ғ. Сән және қолданбалы өнер дамыды.
V күн. Жұма. «Поштаға бару күні»
Әр топ «Қазіргі Түркия» тақырыбында эссе жазу.
VІ күн. Сенбі.
Сабақты қорытындылау, бағалау.
VІІ күн. Жексенбі.
Үйге тапсырма, демалыс.
